حسابرسی موجودی مواد و کالا

بازدید: 12580 بازدید
حسابرسی موجودی مواد

حسابرسی موجودی مواد و کالا

کنترل های داخلی که سبب اطمینان از ارزشیابی حسابرسی موجودی مواد و کالا می گردد شامل روش های انتخاب فروشندگان سفارش خرید مواد وکالا بازرسی کالای دریافتی ثبت بدهی به فروشندگان و صدور مجوز پرداخت و پرداختن وجوه نقد می شود. انتخاب یک روش ارزشیابی و ضرورت کاربرد یکنواخت ان نیز بر موجودی های مواد وکالا و بهای تمام شده ی کالای فروش رفته اثر می گذارد.

منشا وماهیت موجودی های مواد وکالا و بهای تمام شده ی کالای فروش رفته اصطلاح موجودی مواد و کالا در این فصل شامل: کالای آماده برای فروش اعم از موجودی کالای ساخته شده یا یک شرکت بازرگانی کالای در جریان ساخت کالاهای مصرفی در جریان تولید (به صورت غیر مستقیم یا مستقیم مصرف می شوند)

 

دلایل اهمیت موجودی مواد و کالا

  1. موجودی های مواد و کالا معمولا بزرگترین قلم دارایی جاری شرکت است و به آسانی می تواند دستخوش اشتباهات و تخلفات قرار می گیرد.
  2. روشهای گوناگون ارزشیابی موجودی های مواد وکالا توسط حرفه ی حسابداری به رسمیت شناخته شده است و برای ارزشیابی گروه های مختلف موجودی های مواد و کالا می توان از روشهای متفاوت ارزشیابی استفاده کرد.
  3. تعیین ارزش موجودی های مواد و کالا مستقیما بر بهای تمام شده ی کالای فروش رفته اثر می گذارد و تاثیر ان بر سود خالص چشم پوشی نیست.
  4. تعیین کیفیت وضعیت و ارزش موجودی های مواد و کالا به مراتب پیچیده تر و دشوارتر از بیشتر سایر اقلام وضعیت مالی است.شناسایی و ارزشیابی اقلام زیادی چون سنگ های گرانبها قطعات پیچیده الکترونیکی و پیمان های در دست اجرا متضمن دشواریهای بزرگی است.

 

هدف های حسابرسان از رسیدگی به موجودی های مواد وکالا و بهای تمام شده کالای فروش رفته تعیین این موارد است:

  1. کفایت سیستم کنترل داخلی موجودی های مواد وکالا
  2. اعتبار موجودی های مواد و کالا ی ثبت شده (وجود و مالکیت)
  3. ثبت دفاتر بودن تمام موجودی های مواد و کالا (کامل بودن)
  4. صحت محاسبات ریاضی مدارک و موجودی های مواد و کالا و جداول پشتوانه انها و انطباق مدارک مذبور با حسابهای دفتر کل(صحت محاسبات ریاضی)
  5. برابری تقریبی ارزشیابی موجودی های مواد و کالا با نتایج حاصل از قاعده ی اقل بهای تمام شده یا بازار
  6. (ال سی ام )کفایت افشا و چگونگی ارایه ی موجودی های مواد و کالا حسابرسان همراه با حسابرسی موجودی های مواد و کالا و بهای تمام شده ی کالای فروش رفته شواهد مربوط به خرید فروش برگشت از خرید و تخفیفات و برگشت از فروش و تخفیفات را نیز بدست می اورند.

در موارد زیادی تحریف عمده ی موجودی های مواد و کالا بیشتر برای فرار از مالیات پوشش کسریهای ناشی از تخلفات مختلف و گمراه کردن صاحبان سرمایه نسبت به سود و وضعییت مالی شرکت صورت می گیرد.

سیستم کنترل داخلی موجودی های مواد و کالا و بهای تمام شده ی کالای فروش رفته هر چه بر وجود یک سیستم کنترلی داخلی مناسب برای موجودی های مواد و کالا و بهای تمام شده کالای فروش رفته تاکید شود از دیدگاه مدیریت و حسابرسان مستقل باز هم کم است و این خود دلیلی بر اهمیت حسابرسی این بخش از دارایی ها می باشد.

سیستم کنترل داخلی قوی علاوه بر بر اطمینان از درستی گزارشگری مقادیر عینی موجودیها ابزاری است که اطلاعات دقیق و صحیحی از هزینه ها رابرای تعیین بهای تمام شده ی کالای فروش رفته فراهم می آورد.

چنانچه ی حسابهای شرکت تصویری واقعی از بهای تمام شده ی موجودی ها بهای تمام شده ی کالای ساخته شده و بهای تمام شده ی کالای فروش رفته ارائه ندهد صورت های مالی ممکن است از لحاظ سود اوری و وضعیت مالی هر دو بطور قابل ملاحظه ای گمراه کننده می شود.

این مطلب را از دست ندهید!
نظارت حسابرس در انبارگردانی

 

روشهای کنترل داخلی مواد و کالا وبهای تمام شده کالای فروش رفته بر تمام وظایف مربوط به تولید و فروش اثرگذار است:

خرید، دریافت کالا، انبار کردن مواد وکالا، صدور کالا از انبار ساخت و ارسال کالا وظایفی عینی است که بطور مستقم بر موجودی های مواد و کالا اثر می گذارد.سیستم حسابداری صنعتی و مدارک ثبت دایمی موجودی ها وظایف دفتر داری(موجودی های مواد وکالا)را تشکیل می دهد.

 

وظیفه خرید:

لازمه ی وجود یک سیستم کنترل داخلی خوب در مورد خریدها وجود یک ساختار سازمانی است که امور مربوط به تحصیل مواد و خدمات را تنها بر عهده ی دایره ی مستقل واگذار کند.وظایف خرید دریافت و ثبت مواد و کالا باید به روشنی تفکیک و هر یک بر عهده ی دایره ی جداگانه ای واگذاره شده باشد. وظایف خرید، دریافت و ثبت کالا باید به روشنی تفکیک و به عهده دایره جداگانه ای گذارده شده باشد.

در بیشتر شرکت های بزرگ سفارش خرید تنها پس از رعایت روشهای گوناگون برای:

  1. تعیین نیاز
  2. دریافت قیمت های رقابتی
  3. کسب مجوزهای مالی مربوط صادر می شود.

 

وظیفه ی دریافت کالا:

تمام کالاهای دریافتی شرکت باید توسط دایره ای دریافت شود که از دوایر خرید انبار کالا و ارسال کالا مستقل باشد.

 

مسئولیتهای دایره دریافت کالا:

  • تعیین مقادیر کالای دریافتی
  • تشخیص کالاهای اسیب دیده و معیوب
  • تنظیم گزارش دریافت کالا
  • فرستادن به موقع کالاهای دریافتی به دایره ی انبار.

 

وظایف دایره انبار

کالاهای وارد شده به انبار بی درنگ بازرسی و شمارش می شود و رسید انها صادر می شود سپس دایره ی انبار مقادیر کالای دریافتی را به دایره ی حسابداری اطلاع می دهد. دایره انبار با امضاء رسید انبار، مسئولیت خود را می پذیرد و با اعلام مقادیر واقعی کالای انبار شده به دایره حسابداری، کار دایره دریافت کالا را تائید می کند.

 

وظیفه ی صدور کالا

دایره ی انبار با مسولیتی که نسبت به کالاهای تحت کنترل دارد اصرار می ورزد که در ازای هر کالای خروجی از انبار یک حواله ی انبار با شماره ی ردیف دریافت کند.که ان حواله به عنوان رسید کالا از دایره دریافت کننده ی ان محسوب می شود.

حواله های انبار در سه نسخه تهیه می شود:

  • یک نسخه در دایره ی درخواست کننده بایگانی میشود
  • یک نسخه بعنوان رسید تحویلی به انبار می باشد
  • و نسخه ی سوم به دایره ی حسابداری فرستاده میشود.تا مبنای تخصیص و تعیین بهای تمام شده قرار می گیرد.

 

وظایف دایره تولید

مسولیت کالاها باید به عهده ی شخص معینی معمولا به عهده ی سرپرست یا رییس کارخانه واگذار شود. به این تربیت در کل فرایند تولید همواره شخصی مسئول برای کنترل فرآیند تولید و محل استقرار و چگونکگی مصرف مواد تعیین گردیده است. سیستم کنترل موجودی کالای در جریان ساخت می تواند شامل روشهای لازم برای بازرسی مرتب کالای در جریان ساخت باشد اتا بدین وسیله هرگونه محصول ناقص یا معیوب تولید شده، شناسایی شود.
روشهای کنترل موجود باید از گزارش دادن به موقع ضایعات حین تولید به دایره حسابداری به منظور ثبت کاهش بهای تمام شده نیز اطمینان دهد. مواد ضایع شده ممکن است دارای ارزش فروش به نسبت بالایی باشد و بدین لحاظ تفکیک و کنترل ضایعات یک امری ضروری است.

 

وظیفه ی حمل و ارسال کالا

حمل و ارسال کالا تنها در زمانی باید صورت گیرد که مجوز لازم برای ان دریافت شود.این مجوز معمولا به شکل سفارش فروشی است که به تایید دایره ی اعتبارات رسیده است. در مورد کالاهای برگشتی به فروشنده، مجوز مزبور می تواند دستور برگشت کالاهای معیوب باشد که توسط مدیر خرید امضاء شده است. دستور حمل کالا در سه نسخه صادر می شود:

  • نسخه ای از دستور حمل به انبار فرستاده میشود
  • نسخه ی دوم ان بعنوان شواهد حمل کالا در دایره حمل و ارسال بایگانی میشود
  • نسخه ی سوم ان همراه با کالاهای حمل شده و بعنوان فهرست بسته بندی انها برای خریدار فرستاده میشود.
این مطلب را از دست ندهید!
اهداف رسیدگی به حسابها و اسناد پرداختنی

شواهد حمل کالا که توسط دایره ارسال گردآوری می شود: دایره ی حمل و ارسال کالا ها شواهدی نظیر: بارنامه رسید تحویل به شرکت حمل و نقل و غیره را پیوست نسخه ی چهارم دستور حمل قرار میدهد. گردآوری تمامی مدارک مزبور به صورت یک جا باعث تسهیل در کار حسابرسی می شود.

 

سیستم حسابداری صنعتی

وجود یک سیستم حسابداری صنعتی مناسب برای نگهداری حساب مصرف مواد اولیه و لوازم مصرفی تعیین محتوا و ارزش موجودی کالای در جریان ساخت و محاسبه ی بهای تمام شده موجودی کالای ساخته شده ضروری است.

این سیستم شامل: تمام مدارک، سفارشها، حواله ها، برگه های ساعات کارکرد و… که برای نشان دادن مصرف دقیق مواد از لحاظ ورود به خط تولید و برای تبدیل در فرآیند تولید مورد نیاز است؛ می باشد.

همچنین، هزینه دستمزد و سای هزینه های غیرمستقیم مربوط به موجودی های کالای در جریان ساخت و کالای ساخته شده را گردآوری میکند. سیستم حسابداری صنعتی جزیی جدا ناپذیر از سیستم کنترل داخلی موجودی های مواد و کالاست.

 

انواع سیستمهای حسابداری صنعتی

در یکی تمام معاملات و فعالیت های کارخانه در دفتر کل صنعتی ثبت می شود. حساب کنترل دفتر کل صنعتی در دفتر کل عمومی با مانده ای برابر خالص مانده های کل دفتر صنعتی، عملیات کارخانه را کنترل می کند.

در سیستم دوم هزینه های مواد دستمزد و سربار کارخانه مربوط به هر سفارش ساخت یا مرحله درحساب جداگانه تحت عنوان حساب کالای در جریان ساخت ثبت می شود و تمام این حسابها از طریق یک حساب کالای در جریان ساخت در دفتر عمومی کنترل می شود.

زیر بنای کنترل حسابهای صنعتی و دفتر کل عمومی: زیر بنای چنین کنترل سطح بالایی را یک سیستم دستورهای ساخت، حواله های انبار مواد، برگه های اوقات کار یا هر ابزار دیگری برا تخصیص دستمزد و نحوه سرشکن کردن هزینه های سربار کارخانه تشکیل می دهد. این کنترل ها هنگامی به کونه ای موثر اعمال خواهد شد که هر دستور ساخت، دارای مجوز لازم باشد، به موقع ثبت گردد و به گونه ای مناسب پیگیری شود. لیست حقوق و دستمزد تنها هنگامی تهیه میشود که برگه های اوقات کار از لحاظ درستی و دقت مورد بازبینی شود.

 

شیوه استاندارد سیستمهای صنعتی

این سیستم ها امکان ارزشیابی صحیح و به موقع موجودی های را به وجود می آورد. امکان بررسی انحرافهای بین ارقام واقعی واستاندارد فراهم و کنترل عملیات را میسر می نماید.

تمام گونه های حسابداری صنعتی یک وجه مشترک دارند. همه ی انها برای اعمال موثر کنترل های داخلی از طریق ردیابی چگونگی اجرای رهنمودهای مدیریت در کارخانه تامین اطلاعات قابل اطمینان در مورد موجودی ها و حفاظت از دارایی های شرکت است.

 

سیستم ثبت دایمی موجودی ها

مدارک ثبت دایمی موجودی ها مهمترین عضو سیستم کنترل داخلی است. استفاده از سیستم ثبت دایمی موجودی ها به شرکت این امکان را می دهد که هزینه های مربوط به موجودی های بیش از اندازه را کنترل کند، در حالی که خطر خالی شدن انبار را به حداقل برساند. سیستم ثبت دایمی موجودی ها از سرقت و ضایع شدن موجودی ها پیشگیری می کند. چون انبارداران و سایرین بایستی در مقابل وظایف و مسئولیت های مرتبط خود پاسخگو باشند.

این مطلب را از دست ندهید!
آیین رفتار حرفه حسابرسی

 

برنامه ی حسابرسی موجودی های مواد و کالا و بهای تمام شده ی کالای فروش رفته :

  • ارزیابی سیستم کنترل داخلی موجودی های مواد و کالا و بهای تمام شده ی کالای فروش رفته.
  •  اجرای آزمونهای محتوای موجودی های مواد و کالا و بهای تمام شده کالای فروش رفته.

ارزیابی سیستم کنترل داخلی موجودی های مواد و کالا و بهای تمام شده ی کالای فروش رفته :

  1. شناختی از سیستم کنترل داخلی موجودی های مواد و کالا و بهای تمام شده ی کالای فروش رفته را کسب کنید.
  2. خطر کنترل را براورد و ازمونهای اضافی کنترل ها را برای موجودی های مواد و کالا و بهای تمام شده ی کالای بهای تمام شده ی کالای فروش رفته طراحی کنید.
  3. آزمون های اضافی کنترل ها را اجرا کنید.
  4. خطر کنترل را دوباره براورد کنیدو ازمون های محتوا را برای موجودی های مواد و کالا و بهای تمام شده ی کالای بهای تمام شده ی کالای فروش رفته به منظور برنامه ریزی حسابرسی و براورد خطرکنترل طراحی کنید.

 

اجرای آزمونهای اضافی کنترل ها

  • جنبه عمده نمونه ای از معاملات خرید را رسیدگی کنید.
  • سیستم حسابداری صنعتی را آزمون کنید. اجرای آزمونهای محتوای موجودی های مواد و کالا و بهای تمام شده کالای فروش رفته:
  1. صورت شمارش موجودی ها را دریافت و با دفاتر کل و معین مغایرت گیری کنید.
  2. برنامه ریزی صاحبکار را برای شمارش موجودی ها ارزیابی کنید.
  3. بر شمارش موجودی ها نظارت و موجودی ها را بطور ازمایشی شمارش کنید.
  4. انقطاع زمانی معاملات خرید و فروش را در پایان سال بررسی کنید.
  5. نسخه ای از صورت های شمارش موجودی ها را دریافت درستی محاسبات ان را ازمون و شمارشهای ازمایشی خود را با ان ردیابی کنید.
  6. کیفیت و وضعیت مو جودی ها را بررسی کنید.
  7. مبانی و شیوه های ارزشیابی موجودی ها را ارزیابی کنید.
  8. ارزشیابی تعدادی از موجودی ها را ازمون کنید.
  9. روشهای تحلیلی اجرا کنید.
  10. گرو بودن یا نبودن موجودی ها را مشخص و تعهدات خرید و فروش رابررسی کنید.
  11. چگونگی ارایه در صورت های مالی و کفایت افشای مربوط به موجودی های مواد و کالا و بهای تمام شده ی کالای فروش رفته ارزیابی کنید.

 

آزمونهای محتوا

مغایرت گیری صورت شماش موجودی ها با دفاتر کل و معین: حسابرسان نسخه ای از صورت شمارش موجودیها را دریافت می کنند که باید با دفاتر کل و دفاتر معین مربوط تطبیق و مغایرت گیری منند. هدف حسابرسان از اجرای این روش حصول اطمینان از مطابقات مدارک موجودی ها با آنچه که توسط سیستم حسابداری ثبت شده است می باشد.

 

مشکلات مربوط به موجودی مواد و کالا در حسابرسی نخستین

ضرورت حضور حسابرسان نظارت آنان بر شمارش موجودی پایان دوره شرکت صاحبکار در تمام نشریات حسابرسی بسیار مورد تاکید قرار گرفته است. اولین نکته در خور توجه، حسابرسی شده بودن یا نبودن شرکت صاحبکار توسط حسابرسان مستقل در سال قبل است.

در موارد اخیر حسابرسان نخواهند توانست درباره صورت سود و زیان و صورت گردش وجوه نقد نظر مقبول ارائه کنند، اما ممکن است بتوانند درباره ترازنامه نظر مقبول ارائه نمایند، زیرا موجودی ابتدای دوره در این صورت مالی انعکاس ندارد.

 

اطلاعات حسابرسی نشده بهای جایگزین

در سالهای با تورم زیاد، سودمندی صورتهای مالی مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی توسط بیشتر سرمایه گذاران مورد تردید قرار می گیرد. ارائه اطلاعات مکمل از لحاظ مطلوبیت ارائه صورتهای مالی اساسی اجباری نیست و در نتیجه به منظور اظهار تظر درباره صورتهای مالی حسابرسان مجبور به حسابرسی اطلاعات مکمل نیستند.

مطالعه بیشتر